2020 was een jaar van veel thuisblijven en thuiswerken. Voor de Quarantainecolleges van de Universiteit van Nederland vertelde prof. Onno Crasborn over de tolken op tv, over de erkenning van NGT, en nog veel meer:
In december 2019 was er veel belangstelling voor de lezing die Onno Crasborn (hoogleraar gebarentaal aan de Radboud Universiteit) en Merel van Zuilen gaven. Initiatiefnemer was Liesbeth van Besouw, huisarts bij huisartsenpraktijk Het Meijhuis in Nijmegen. In de zaal zaten huisartsen, praktijkondersteuners, fysiotherapeuten, apotheekmedewerkers en andere eerstelijns-zorgverleners, allen op zoek naar betere dienstverlening voor slechthorende patiënten.
Nederland kent zo’n 1,7 miljoen slechthorenden. Ga er van uit dat zij dagelijks contact hebben met 6 mensen, dan gaat het om 10 miljoen mensen die direct worden geconfronteerd met uitdagingen in het communiceren met slechthorenden.
Crasborn pleit er daarom voor om spraak veel bewuster te ondersteunen met gebaren, dat maakt communiceren makkelijker voor slechthorenden en leidt tot minder eenzaamheid.
Op een interactieve manier ging de dove Merel van Zuilen met de zaal in gesprek en werd kennis gemaakt met gebarentaal en het gebruik van een gebarentolk. Aan de hand van anekdotes, uitwisseling van praktijkverhalen en simpele zinvolle tips werd bewustwording getriggerd omtrent het anders omgaan met slechthorende patiënten.
Het feit dat we allemaal in onze dagelijkse communicatie al zeker 120 gebaren onbewust kennen en gebruiken was een eye opener.
De deelnemers waren enthousiast, met als conclusie: meer alertheid ten aanzien van slechthorendheid en de bijdrage die zorgverleners kunnen hebben:
in de communicatie met patiënten;
in het expliciet vastleggen in het patiëntendossier;
in het informeren over het gebruik van gebaren.
Voortaan draait op de monitor in hun wachtkamer informatie mee over nut en noodzaak van gebaren bij slechthorendheid.
Meer weten? Werkt u in de zorg, en wilt u een vergelijkbare bijeenkomst organiseren voor uw collega’s? Neem contact met ons op!
In oktober 2019 droeg Onno Crasborn bij aan het Kenniscafé van De Balie in Amsterdam (i.s.m. De Volkskrant, KNAW, en NEMO), met het thema ‘De taal verloedert !?’ De avond werd geheel gestreamd, en is nog terug te kijken (inclusief gebaren-postzegel):
Zo’n vijfentwintig pabo-studenten van de Hogeschool Arnhem Nijmegen kregen vandaag van Merel van Zuilen en Onno Crasborn een kennismaking met gebarentaal. Wat is gebarentaal, en vooral: hoe is het in de klas in te zetten? Met een beperkt aantal gebaren is al heel wat te bereiken voor een leerkracht. Leerlingen kunnen op een stille manier leren vragen of ze even naar de wc mogen, zonder dat andere kinderen erdoor afgeleid worden. Pabo-docent Sophia Havinga, zelf doof en o.a. docent wiskunde, die Merel en Onno had uitgenodigd, vertelde dat ze studenten veel gebaren leert voor de rekenles: veel aspecten van sommen zijn goed te visualiseren. Ondersteunende gebaren kunnen zo op een heel directe manier de rekenles verrijken.
Op 11 april hebben Onno Crasborn en Nienke Fluitman voor medewerkers in het speciaal onderwijs de actie Gebarentaal in elk Klaslokaal gepresenteerd. Het Siméa-congres in Lunteren brengt jaarlijks professionals uit het cluster-2-onderwijs (voor o.a. slechthorende en dove kinderen) bijeen.
Niet alleen vond op 12 oktober 2018 de oratie plaats van Onno Crasborn als hoogleraar Nederlandse Gebarentaal aan de Radboud Universiteit, maar met verschillende activiteiten werd de aandacht op gebarentaal gericht:
Bij verschillende basisscholen in Nijmegen kregen leerlingen van dove en horende docenten NGT-les. De dove docenten op basisschool de Lanteerne in Nijmegen-west maakten veel indruk op de kinderen. De lessen waren onderdeel van de eerste activiteit van de stichting: Gebarentaal in elk Klaslokaal.
Voor ouders van dove kinderen (horend en doof) werd een speciale bijeenkomst georganiseerd: “Tweetalig, hoe?”. Veel ouders worstelen met vragen over hoe ze hun kinderen het best tweetalig kunnen laten opgroeien. Hoe leren dove kinderen van horende ouders NGT? Hoe zorgen die ouders ervoor dat ze snel gebaarvaardig worden? Bij dove ouders leven weer andere vragen: hoe zorgen zij dat ze goed geïnformeerd blijven, als andere ouders allemaal horend zijn? Wat als hun (horende) kind niet meer wil gebaren tegen ze, maar alleen maar praten? De bijeenkomst was een groot succes, en krijgt zeker een vervolg.
Voor studenten van de Hogeschool Arnhem Nijmegen werden twee masterclasses NGT georganiseerd, die in no time vol zaten.
Doofgewoon.nl staat bol van de verhalen: interviews met ouders, dove volwassenen en experts.
De website Doofgewoon.nl vormde de inspiratie voor en de eerste aanzet tot Stichting Groots Gebaar. Medewerkers van de Radboud Universiteit maakten in overleg met collega’s van andere instellingen en Dovenschap een website om ouders van dove kinderen gerust te stellen en te informeren. De nadruk hierbij ligt op het gebruik van gebarentaal, een tweetalige opvoeding, en het leven als dove gebarentalige in Nederland.
Het leren van gebarentaal neemt hindernissen weg. Het is een taal die voor iedereen die kan zien toegankelijk en handig is. Gebarentaal leren doet ook recht aan diversiteit: het zorgt er voor dat ook voor mensen voor wie horen niet vanzelfsprekend is, communicatie mogelijk is.
Zo zorgt het beheersen van gebarentaal voor inclusiviteit: in een samenleving die naast met spraak ook visueel kan communiceren, is er ook voor hen die zich in gesproken taal niet of niet meer verstaanbaar kunnen maken, een plek.
Waar de medische wetenschap gericht is op het ‘normaliseren’ van mensen, laat het leren van gebarentaal zien dat diversiteit de norm is. Doven en slechthorenden kunnen soms geholpen worden met gehoortechnologie, maar zijn ook deel van de samenleving zoals ze zijn: mensen die liever visueel communiceren. De Stichting Groots Gebaar wil niet mensen gewoon maken, maar hun taal. Als iedereen een beetje gebarentaal beheerst, is een gehoorprobleem ineens een veel kleiner probleem.
