2020 was een jaar van veel thuisblijven en thuiswerken. Voor de Quarantainecolleges van de Universiteit van Nederland vertelde prof. Onno Crasborn over de tolken op tv, over de erkenning van NGT, en nog veel meer:
Al in de jaren ’90 van de vorige eeuw ondernam de overheid stappen om NGT te erkennen, maar krabbelde vervolgens terug. Dit najaar bespraken de Tweede en Eerste Kamer de initiatiefwet Erkenning Nederlandse Gebarentaal. Met geweldig resultaat: beide kamers stemden unaniem voor de wet! Een hart onder de riem van alle gebarentaligen in Nederland en een paar concrete verbeteringen zijn het gevolg. De tekst van de wet is kort en eenvoudig zelf te lezen. Het komt hier op neer:
De overheid erkent NGT (een symbolische stap).
De overheid bevordert het gebruik van de Nederlandse Gebarentaal bij openbare toespraken van de leden van het kabinet, in het bestuurlijk verkeer en in het rechtsverkeer (en rapporteert hier jaarlijks over aan de Tweede Kamer). Dat betekent onder andere:
een NGT-versie van berichtgeving in crisis- en noodsituaties
een eed of gelofte mag in NGT worden gedaan
in de rechtbank mag een gebarentalige NGT gebruiken
Er komt een ‘adviescollege’ dat de rijksoverheid adviezen geeft over het bevorderen van het gebruik van NGT in de samenleving (en dus niet alleen bij overheden).
Twwede Kamer-voorzitter Arib opent de vergadering in september 2020 met spraakondersteunende gebaren.
Studente Vera Cup maakte voor haar opleiding een mooie korte documentaire over hoe het is om als slechthorende door het leven te gaan. Marie-Laure ziet het als een soort ‘glazen bubbel’, vertelt ze in deze film. Gebarentaal maakt dan communicatie mogelijk. “Je hebt geen gesproken taal nodig om een gesprek te voeren.”
Iets organiseren voor doven, slechthorenden én horenden tegelijk, met een sprekende en een gebarende begeleider: hoe simpel kan het zijn? In de kerstvakantie vond er al een bootcamp plaats voor zo’n brede groep, en de komende maanden volgen er nog meer. Harstikke goed!
Robin Frings organiseert samen met Jan Willem Regtering (gymdocent in het dovenonderwijs) zulke bootcamps, die een groot succes waren rond de jaarwisseling. Radio Rijnmond schreef er een enthousiast stuk over, maar legde de nadruk op de toegankelijkheid voor doven. Wat wij vooral mooi vonden, was dat het op iedereen gericht was, horend, slechthorend of doof. Een mooie manier om mensen dichter bij elkaar te brengen.
In december 2019 was er veel belangstelling voor de lezing die Onno Crasborn (hoogleraar gebarentaal aan de Radboud Universiteit) en Merel van Zuilen gaven. Initiatiefnemer was Liesbeth van Besouw, huisarts bij huisartsenpraktijk Het Meijhuis in Nijmegen. In de zaal zaten huisartsen, praktijkondersteuners, fysiotherapeuten, apotheekmedewerkers en andere eerstelijns-zorgverleners, allen op zoek naar betere dienstverlening voor slechthorende patiënten.
Nederland kent zo’n 1,7 miljoen slechthorenden. Ga er van uit dat zij dagelijks contact hebben met 6 mensen, dan gaat het om 10 miljoen mensen die direct worden geconfronteerd met uitdagingen in het communiceren met slechthorenden.
Crasborn pleit er daarom voor om spraak veel bewuster te ondersteunen met gebaren, dat maakt communiceren makkelijker voor slechthorenden en leidt tot minder eenzaamheid.
Op een interactieve manier ging de dove Merel van Zuilen met de zaal in gesprek en werd kennis gemaakt met gebarentaal en het gebruik van een gebarentolk. Aan de hand van anekdotes, uitwisseling van praktijkverhalen en simpele zinvolle tips werd bewustwording getriggerd omtrent het anders omgaan met slechthorende patiënten.
Het feit dat we allemaal in onze dagelijkse communicatie al zeker 120 gebaren onbewust kennen en gebruiken was een eye opener.
De deelnemers waren enthousiast, met als conclusie: meer alertheid ten aanzien van slechthorendheid en de bijdrage die zorgverleners kunnen hebben:
in de communicatie met patiënten;
in het expliciet vastleggen in het patiëntendossier;
in het informeren over het gebruik van gebaren.
Voortaan draait op de monitor in hun wachtkamer informatie mee over nut en noodzaak van gebaren bij slechthorendheid.
Meer weten? Werkt u in de zorg, en wilt u een vergelijkbare bijeenkomst organiseren voor uw collega’s? Neem contact met ons op!
In oktober 2019 droeg Onno Crasborn bij aan het Kenniscafé van De Balie in Amsterdam (i.s.m. De Volkskrant, KNAW, en NEMO), met het thema ‘De taal verloedert !?’ De avond werd geheel gestreamd, en is nog terug te kijken (inclusief gebaren-postzegel):
Het zat er al aan te komen: na advies van de Raad van State is het initiatief-wetsvoorstel van PvdA, ChristenUnie nu samen met D’66 aangepast, en ter bespreking aan de Tweede Kamer voorgelegd. Het voorstel heeft nu iets meer vlees om de botten: naast de ‘symbolische’ erkenning, worden overheden aangezet tot het beter toegankelijk maken van overheidscommunicatie. Van persconferentie tot crisiscommunicatie, we zullen vaker tolken op televisie gaan zien. Een goede zaak!
Op de site van de Tweede Kamer vind je het voorstel, het advies van de Raad van State, en de oorspronkelijke toelichting bij het voorstel.
Muziektolken zijn veel in het nieuws geweest, maar ook andere benaderingen zoals het gebruik van gebaren in videoclips zijn mogelijk. Zie deze bijvoorbeeld, gemaakt als afstudeerwerk van Anne Kamps aan de Design Academy Eindhoven.
Na advies van de Raad van State is het voorstel voor de wettelijke erkenning van Nederlandse Gebarentaal herzien. Binnenkort wordt het ter bespreking naar de Tweede Kamer gestuurd, meldde de NOS in het programma Nieuwsuur op 5 september j.l.
In het nieuwsoverzicht van radioprogramma De Taalstaat van 7 september legt Onno Crasborn uit dat die erkenning weliswaar vooral een symbolische aard heeft, maar grote consequenties kan hebben voor dove mensen en de mogelijkheid om gebarentaal te leren:
Onno Crasborn over de initiatiefwet erkenning Nederlandse Gebarentaal
Ook andere media berichtten over de voorzichtig optimistische stemming in de dovengemeenschap:
Duncan heeft gewonnen, en heel doof Nederland heeft mee kunnen leven! Vorig jaar al waren de gebarentolken bij het songfestival een groot succes. Het werd toen uitgezonden via Facebook. Dit jaar was de productie in handen van de NPO, en waren de tolken zowel bij de halve finales als de finale te zien via kanaal NPO 1 Extra.
Ook De Taalstaat op NPO Radio 1 interviewde kort Onno Crasborn erover. “Het is een teken van een groeiende belangstelling voor gebarentaal bij horenden”, zei hij.
